Infolinia:
+48 22 300 89 89
+48 882 200 100

Infolinia: +48 22 300 89 89     Kontakt w sprawach nagłych: +48 887 200 100

Bogate doświadczenie i ambicje zawodowe oraz szczere, ponadprzeciętne zaangażowanie w sprawy naszych klientów stanowią dla nas wartości najważniejsze.

LL.D a Ph.D w naukach prawnych – różnice, znaczenie i wartość tytułu w systemie brytyjskim, amerykańskim i kontynentalnym

W ostatnich latach coraz więcej studentów, prawników, aplikantów oraz osób zainspirowanych rozwojem w obszarze nauk prawnych stawia sobie pytanie, czym różni się tytuł LL.D (Doctor of Laws) od tytułu Ph.D (Doctor of Philosophy) w kontekście studiów prawniczych. Aby rzetelnie odpowiedzieć na to pytanie, warto przyjrzeć się trzem dominującym modelom edukacyjnym: anglosaskiemu (brytyjskiemu), amerykańskiemu oraz kontynentalnemu (np. polskiemu, niemieckiemu, francuskiemu).

1. Model brytyjski (Anglia, Walia, Szkocja)

W Wielkiej Brytanii tytuł LL.D jest tytułem honorowym lub nadawanym jako wyjątkowy stopień naukowy (higher doctorate) osobom o dorobku wykraczającym poza standardowy doktorat (Ph.D). Jest to tytuł prestiżowy, rzadko przyznawany, traktowany jako dowód uznania za całokształt pracy naukowej.

Z kolei Ph.D in Law to klasyczny doktorat badawczy, oparty na pracy pisemnej oraz niezależnej ocenie egzaminatorów zewnętrznych.

Charakterystyka:

• Doktorant współpracuje z „promotorem” jako opiekunem merytorycznym, nie decydującym o uzyskaniu tytułu.

• W modelu brytyjskim, jak wiadomo rola promotora nie jest tożsama z systemem kontynentalnym, a proces oceny ma charakter niezależny i zewnętrzny.

• Ocena pracy odbywa się poprzez zewnętrznych recenzentów, co zapewnia niezależność i obiektywność procesu.

• Istnieje możliwość uzyskania tytułu LL.D także poprzez specjalne programy typu ITS (Individual Thesis Supervision), zorientowane na niezależne badania pod kierunkiem mentora.

2. Model amerykański

W Stanach Zjednoczonych Ph.D in Law to stopień akademicki z zakresu teorii prawa, rzadziej praktyki. Z kolei tytuł J.D. (Juris Doctor) to podstawowy tytuł prawniczy, a S.J.D./J.S.D. (Doctor of Juridical Science) to najbardziej zaawansowany, zbliżony do doktoratu naukowego, jednak nie tożsamy z Ph.D.

Charakterystyka:

• Ph.D in Law to tytuł dla osób zainteresowanych karierą akademicką, analityków polityki prawnej, badaczy.

• S.J.D. lub J.S.D. wymaga wcześniejszego uzyskania J.D. oraz LL.M i jest przeznaczony dla prawników z doświadczeniem.

• Uznanie w środowisku akademickim zależy od prestiżu uczelni oraz zakresu publikacji naukowych.

3. Model kontynentalny (Polska i Europa kontynentalna)

W Polsce i innych krajach kontynentalnych uzyskanie tytułu doktora nauk prawnych (dr nauk prawnych) odbywa się poprzez rozpoczęcie studiów doktoranckich lub ścieżkę eksternistyczną. Po uzyskaniu doktoratu możliwa jest habilitacja, a następnie uzyskanie tytułu profesora.

Charakterystyka:

• Proces promocyjny opiera się na pracy pod opieką promotora, obronie rozprawy oraz recenzjach.

• Tytuł uznawany w UE i wymagany do pracy na uczelni.

• W systemie polskim nie stosuje się skrótów typu LL.D, Ph.D, choć są one rozumiane w międzynarodowej klasyfikacji ISCED.

Rekomendacja rozwoju międzynarodowego

Jako osoba, która posiada tytuł doktora nauk prawnych (LL.D) uzyskany w 2019 roku w systemie ITS (Individual Thesis Supervision) na uczelni brytyjskiej w Londynie, pragnę podzielić się osobistym doświadczeniem.

Moja rozprawa pt. "Ewolucja wykładni konstytucyjnej w Polsce po 1997 roku: Krytyczna analiza Trybunału Konstytucyjnego (1997–2018)" [ang. "The Evolution of Constitutional Interpretation in Poland After 1997: A Critical Analysis of the Constitutional Tribunal (1997-2018)"] została oceniona w języku angielskim, lecz z dumną preferencją do pracy w języku polskim. To dowodzi, że nauka w systemie anglosaskim nie wyklucza piękna ojczystego języka prawniczego.

Podkreślam, że ścieżka ta wymaga ogromnej samodzielności, odpowiedzialności i zaangażowania, a „promotor” – a dokładnie mówiąc w systemie angielskim mentor nie występuje w roli "egzaminatora", lecz przewodnika. Ocena dokonana jest zewnętrznie i niezależnie, co stanowi gwarancję transparentności naukowej.

Zakończenie i motywacja

Niezależnie od tego, czy wybierzesz doktorat w Polsce, Wielkiej Brytanii, USA czy gdziekolwiek indziej, najważniejsze jest Twoje nastawienie, głębia myślenia i potrzeba poszerzania horyzontów. Zachęcam każdego, kto rozważa ścieżkę akademicką, do podejmowania ambitnych decyzji.

Rozwój to nie tylko tytuł. To wybór stylu życia.

Obecnie sam jestem w procesie dalszego rozwoju, przygotowując się do habilitacji i profesury, zarówno w Polsce, jak i na uczelniach zagranicznych, które otworzyły przede mną drzwi do kolejnych etapów naukowej drogi.

Niech to opracowanie będzie nie tylko porównaniem tytułów, ale przede wszystkim inspiracją do odwagi, do myślenia, do nauki i do marzeń.

dr n. pr. Radosław Klonowski
Ekspert prawa i strategii rozwoju | Doktor nauk prawnych (LL.D)
Założyciel Kancelarii Klonowski oraz współzałożyciel HARVARD LAWYERS Kancelaria Prawna Adwokatów i Radców Prawnych Klonowski, Czaplewski i Wspólnicy S.K.A. z siedzibą w Warszawie

Śledź nas w social media

tel. +48 22 300 89 89
kom. +48 882 200 100

Kontakt w sprawach nagłych
(zatrzymania, przeszukania, aresztowania)

TELEFON 24h: +48 887 200 100
SMS 24h: +48 698 700 300

Plac Bankowy 2
00-095 Warszawa

KANCELARIA KLONOWSKI
Harvard Lawyers Kancelaria Prawna 
Adwokatów, Radców Prawnych
Klonowski, Czaplewski i Wspólnicy